แนวทางการรักษาอาการปวดมะเร็ง

1. การรักษาด้วยยา (Pharmacological Management)

แนวทางการใช้ยาเพื่อบรรเทาอาการปวดอาศัยหลักการของ WHO Pain Ladder ซึ่งแบ่งออกเป็น 3 ระดับ ได้แก่

- ระดับที่ 1 (ปวดเล็กน้อย): ยาพาราเซตามอล หรือยาแก้อักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs) เช่น Ibuprofen, Naproxen

- ระดับที่ 2 (ปวดปานกลาง): ยาโอปิออยด์ที่ออกฤทธิ์อ่อน เช่น Tramadol, Codeine

- ระดับที่ 3 (ปวดรุนแรง): ยาโอปิออยด์ที่ออกฤทธิ์แรง เช่น Morphine, Fentanyl patch, Oxycodone, Methadone ผลข้างเคียงที่พบได้บ่อยคือ ง่วงซึม เวียนหัว อ่อนเพลีย คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง ท้องผูก มีเหงื่อออกมาก อาการง่วงซึม คลื่นไส้ อาเจียน มักจะดีขึ้นเรื่อยๆ หลังจากกินยาไปได้สักระยะหนึ่ง

- นอกจากนี้ อาจมีการใช้ ยาร่วมรักษา (adjuvant medications) เช่น

ยากันชัก : กาบาเพนติน (Gabapentin ), พรีกาบาลิน(Pregabalin), มิโรกาบาลิน (Mirogabalin) สำหรับอาการปวดเส้นประสาท

ยาต้านซึมเศร้า (Amitriptyline, Nortriptyline, Duloxetine) เพื่อบรรเทาอาการปวดเส้นประสาทและช่วยลดความเครียด อารมณ์ซึมเศร้า

ยาสเตียรอยด์ (Corticosteroids) ลดการอักเสบ ลดบวม และการกดทับจากก้อนมะเร็ง

ยาเพิ่มมวลกระดูก เช่น Bisphosphonates, Denosumab สำหรับผู้ป่วยที่มีการแพร่กระจายไปยังกระดูก

2. การรักษาแบบไม่ใช้ยา (Nonpharmacological Treatment)

การรักษาแบบไม่ใช้ยามีบทบาทสำคัญในการบรรเทาอาการปวดและเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย ได้แก่

2.1 การทำหัตถการเพื่อระงับปวด (Interventional Pain Management)

การบล็อกเส้นประสาท (Nerve Block) เช่น Celiac Plexus Neurolysis สำหรับอาการปวดท้องและหลังในมะเร็งตับอ่อน

การฝังปั๊มมอร์ฟีนเข้าทางไขสันหลัง (Intrathecal Morphine Pump) สำหรับผู้ป่วยที่ควบคุมอาการปวดด้วยยาโอปิออยด์ไม่ได้

การผ่าตัดทำลายเส้นประสาท (Cordotomy) ลดสัญญาณปวดจากไขสันหลัง

2.2 การรักษาทางกายภาพ

การทำกายภาพบำบัด และออกกำลังกายเบา ๆ

2.3 การรักษาด้านจิตใจ

จิตบำบัด (Psychological Therapy) และ การบำบัดพฤติกรรมทางปัญญา (Cognitive Behavioral Therapy, CBT)

การฝึกสมาธิและสติ (Mindfulness Meditation)

2.4 การแพทย์ทางเลือก

การฝังเข็ม (Acupuncture)

การใช้สมุนไพร เช่น ขมิ้นชัน